Wspólne skoordynowane działania

Jeżeli krajowe możliwości reagowania na pożary lasów są niewystarczające, kraje europejskie wykazują często solidarność, wysyłając pomoc w formie samolotów gaśniczych, śmigłowców, sprzętu gaśniczego oraz personelu. Istnieją ustalone procedury takich działań na szczeblu europejskim.

Centralnym ośrodkiem reagowania Komisji Europejskiej w sytuacjach wyjątkowych jest Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego(ERCC).

Po uruchomieniu Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności przez dotknięty kraj ERCC koordynuje pomoc na szczeblu europejskim i zapewnia, aby była ona wydajna i skuteczna.

Tym samym Komisja UE ułatwia i współfinansuje pomoc udzieloną dotkniętym obszarom.

Walka z pożarami lasów – rosnące zagrożenie

W ostatnich latach w państwach członkowskich Unii Europejskiej miało miejsce wiele śmiercionośnych pożarów. Zginęły setki osób i wydano miliardy euro na odszkodowania.

W 2017 r. mechanizm uruchamiano 18 razy w związku z pożarami lasów w Europie. Portugalia, Włochy, Czarnogóra, Francja i Albania otrzymały pomoc w ramach mechanizmu w odpowiedzi na pożary lasów. Na wniosek rządu w Chile również uruchomiono Unijny Mechanizm Ochrony Ludności. Pozwoliło to UE zapewnić pomoc Chile w walce z najgorszymi pożarami w historii tego państwa w formie wsparcia ze strony Portugalii, Hiszpanii i Francji oraz zespołu dziewięciu ekspertów unijnego zespołu ds. ochrony ludności.

W 2018 r. mechanizm uruchamiano pięć razy w związku z pożarami lasów w Europie – dwa razy w Szwecji, raz w Portugalii, Grecji i na Łotwie. Reakcja UE obejmowała ogółem 15 samolotów, 6 helikopterów, ponad 400 strażaków i osób obsługujących sprzęt oraz 69 pojazdów. W odpowiedzi na nadzwyczajne sytuacje związane z pożarami lasów wielokrotnie uruchamiana była również usługa mapowania satelitarnegoeuropejskiego programu Copernicus w zakresie zarządzania kryzysowego. W samym 2018 r. 139 map satelitarnych pomogło organom Unii Europejskiej i państw członkowskich w zidentyfikowaniu i ocenie najbardziej dotkniętych obszarów, ocenie zasięgu geograficznego pożarów oraz intensywności i zakresu potencjalnych szkód.

Środki przygotowawcze i środki związane z monitorowaniem na sezon pożarów lasów w 2019 r.

Komisja Europejska wzmacnia swoje zdolności w zakresie monitorowania i koordynacji, aby przygotować się na sezon pożarów lasów:

• latem do unijnego Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC) działającego 24 godziny na dobę dołączy zespół wsparcia przeciwpożarowego z udziałem ekspertów z państw członkowskich;

• krajowe i europejskie służby i instrumenty monitorowania, takie jak europejski system informacji o pożarach lasów, który umożliwia przegląd danych gromadzonych przez państwa europejskie za pośrednictwem krajowych programów zapobiegania pożarom lasów;

• regularne spotkania z przedstawicielami wszystkich państw uczestniczących w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności przed sezonem zagrożenia pożarami lasów w celu wymiany informacji na temat stanu gotowości;

• do mapowania pożarów lasów będzie wykorzystywany system satelitarny unijnego programu Copernicus;

• w minionych miesiącach przeprowadzono wiele ćwiczeń w terenie w zakresie gaszenia pożarów lasów. Były wśród nich m.in. ćwiczenia MODEX w dziedzinie ochrony ludności podczas pożarów lasów, z udziałem ekspertów i zespołów ratunkowych z różnych państw UE oraz ćwiczenia symulacyjne;

• ponadto przed sezonem zagrożenia pożarami lasów i w jego trakcie odbywają się regularne spotkania z przedstawicielami wszystkich państw uczestniczących w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności. Pomaga to w wymianie informacji na temat stanu gotowości i zagrożenia pożarowego. Ponadto każdego lata do ERCC oddelegowani zostają eksperci z państw uczestniczących w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności.

Unijny Mechanizm Ochrony Ludności

Unijny Mechanizm Ochrony Ludności wzmacnia współpracę między państwami uczestniczącymi w zakresie ochrony ludności, aby lepiej zapobiegać klęskom żywiołowym i katastrofom, przygotowywać się do nich i na nie reagować. Poprzez mechanizm Komisja Europejska odgrywa kluczową rolę w koordynowaniu reakcji na klęski żywiołowe i katastrofy w Europie i poza nią.

W przypadku gdy skala sytuacji nadzwyczajnej przekracza zdolności reagowania danego kraju, może on zwrócić się o pomoc za pośrednictwem mechanizmu. Po uruchomieniu mechanizmu koordynuje on pomoc udostępnioną przez państwa uczestniczące.

Dzięki połączeniu potencjału i zdolności w zakresie ochrony ludności pozwala on na bardziej zdecydowaną i spójniejszą wspólną reakcję. Do tej pory zaangażowane były wszystkie państwa członkowskie UE, jak również Islandia, Norwegia, Serbia, Macedonia Północna, Czarnogóra i Turcja. Od chwili powstania w 2001 r. Unijny Mechanizm Ochrony Ludności odpowiedział na ponad 300 wniosków o pomoc w UE i poza nią.

rescEU: UE ustanowiła rezerwy przeciwpożarowe na 2019 r.

W marcu 2019 r. UE wzmocniła zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, aby lepiej chronić obywateli przed katastrofami. W ramach zmodyfikowanego Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności ustanowiono nową europejską rezerwę zdolności (rezerwę rescEU). Początkowo obejmuje ona samoloty gaśnicze i helikoptery. Za pomocą rescEU Komisja wzmacnia wspólną zdolność Unii do zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom, które dotykają nasze społeczeństwo, przygotowania się do nich i reagowania na nie.

Aby przygotować Europę na sezon pożarów lasów, w nowych przepisach przewidziano okres przejściowy, podczas którego państwa uczestniczące mogą otrzymać finansowanie w zamian za udostępnienie UE zasobów umożliwiających zwalczanie pożarów. Długoterminowym celem jest dodanie kolejnych zdolności i zasobów oraz zbudowanie jeszcze silniejszej rezerwy rescEU w przyszłości.

Źródło: KE